สิทธิตามกฎหมายที่ได้จาก “ที่ดินตาบอด”

ที่ดินตาบอด คืออะไร ?

คือ ที่ดินแปลงที่มีที่ดินแปลงอื่นล้อมรอบ จนไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะ หรือมีทางออกถึงทางสาธารณะได้ แต่ต้องข้ามสระ บึง ทะเล หรือที่ชันที่มีระดับที่ดินกับทางสาธารณะสูงกว่ากันมาก

สิทธิตามกฎหมาย

กฎหมายให้สิทธิ เจ้าของที่ดินตาบอด สามารถผ่านที่ดิน ที่ล้อมอยู่ไปสู่ทางสาธารณะได้ ทางออกนี้ตามกฎหมาย เรียกว่า “ทางจำเป็น”

โดยทางจำเป็นนี้ต้อง

• เลือกเพียงทางเดียว จากที่ดินแปลงใดก็ได้ที่ล้อมอยู่
• เลือกให้พอแก่ความจำเป็น (อาจสร้างเป็นถนนก็ได้)
• คำนึงถึงที่ดินที่ล้อมอยู่ ให้เสียหายน้อยที่สุด
• เสียค่าทดแทนให้แก่เจ้าของที่ดินที่ล้อมอยู่

*ทางจำเป็น เป็นสิทธิตามกฎหมาย ไม่จำเป็นต้องจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

กรณีแบ่งแยก หรือ แบ่งโอน

อย่างไรก็ตาม มีข้อยกเว้นว่า หากแต่เดิมเป็นที่ดินแปลงเดียวกัน แต่ถูกแบ่งแยก หรือแบ่งโอนภายหลัง (ดังภาพ) จนทำให้ที่ดินที่ถูกแบ่งกลายเป็นที่ดินไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะ สามารถขอเปิดทางจำเป็นได้อยู่ แต่ขอได้เฉพาะที่ดินแปลงที่ได้แบ่งแยก แบ่งโอนกันเท่านั้น และไม่ต้องเสียค่าทดแทน

ระวัง ! อย่าสับสนกับทางภาระจำยอม

ทางภาระจำยอม คือ ทางที่เจ้าของที่ดินได้สิทธิผ่านที่ดินแปลงอื่น เพื่อออกไปสู่ทางสาธารณะ หรือ ไปที่อื่นก็ได้

การได้สิทธิทางภาระจำยอม เกิดจากเหตุ 2 ประการ คือ

1.การได้มาโดยอายุความ :  ใช้ทางอย่างเปิดเผยมาเป็นเวลา 10 ปี โดยไม่มีใครคัดค้าน และมีเจตนาจะที่ได้สิทธิในการใช้ทางนั้น

2.การได้มาโดยทางนิติกรรม : ทำความตกลงกับเจ้าของที่ดินเพื่อใช้ทาง อาจมีการจ่ายค่าตอบแทนหรือไม่ก็ได้

*ต้องจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ มิฉะนั้น ถือว่าไม่สมบูรณ์

ข้อแตกต่างระหว่าง ทางจำเป็น และ ทางภาระจำยอม