ไม่จดบริษัท ประหยัดภาษีได้จริงหรือไม่?

การจดทะเบียนบริษัท (จดบริษัท) เป็นเรื่องที่เจ้าของธุรกิจหลายคนสงสัยว่าจำเป็นหรือไม่ โดยเฉพาะในแง่ของภาษี หลายคนอาจเคยได้ยินว่า “จดบริษัทแล้วช่วยประหยัดภาษี” แต่ความจริงแล้ว การเลือกโครงสร้างธุรกิจที่เหมาะสมไม่ได้ขึ้นอยู่กับภาษีเพียงอย่างเดียว ยังมีปัจจัยอื่นที่ต้องพิจารณา มาดูกันว่าการไม่จดบริษัทสามารถช่วยประหยัดภาษีได้จริงหรือไม่ และเมื่อไหร่ที่ควรพิจารณาจดทะเบียนบริษัท

จดบริษัท (จดทะเบียนบริษัท) = ประหยัดภาษี?

เจ้าของธุรกิจส่วนตัวหรือประกอบอาชีพอิสระ มีโอกาสประหยัดภาษีโดยไม่ต้องจดทะเบียนบริษัท เพียงเข้าใจหลักการคำนวณภาษีที่แตกต่างกันระหว่างภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาและนิติบุคคล คือ “ค่าใช้จ่าย” และ “ค่าลดหย่อน” ของภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา

ค่าใช้จ่าย

• หักค่าใช้จ่ายเหมา : เหมาะกับคนที่มีค่าใช้จ่ายต่ำ เพราะหักค่าใช้จ่ายตามที่กฎหมายกำหนด เช่น 60% สำหรับคนที่ขายของแบบซื้อมาขายไป ซึ่งอัตราการหักค่าใช้จ่ายขึ้นอยู่กับประเภทเงินได้ที่กฎหมายกำหนดไว้
• หักค่าใช้จ่ายตามจริง : เหมาะกับผู้มีค่าใช้จ่ายสูง เช่น ค่าเช่าสำนักงาน ค่าซื้ออุปกรณ์ ค่าแรง ที่ต้องมีหลักฐานประกอบการหักค่าใช้จ่ายในการทำบัญชี

ค่าลดหย่อน

บุคคลธรรมดาสามารถจะใช้สิทธิ์ลดหย่อนภาษีได้หลากหลาย ตัวอย่างเช่น
• ลดหย่อนส่วนตัวและครอบครัว : ค่าเลี้ยงดูบิดามารดา ค่าเลี้ยงดูบุตร ค่าเลี้ยงคู่สมรส
• ลดหย่อนจากเบี้ยประกัน : ประกันสุขภาพหรือประกันชีวิต
• ลงทุนในกองทุน : TESG, SSF และ RMF หรือ การลดหย่อนอื่นๆ ตามเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนด

ตัวชี้วัดของธุรกิจ

สิ่งที่เจ้าของธุรกิจต้องนำมาพิจารณาจริงๆ อาจจะไม่ใช่เรื่องประหยัดภาษี แต่เป็นตัวชี้วัดอื่นที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น
• โอกาสในการเติบโตของธุรกิจ
• ความจำเป็นด้านการเงิน
• การวัดผลและค่าใช้จ่ายจริง

เป้าหมายของธุรกิจ

ปัจจัยในการตัดสินใจจดทะเบียนบริษัท มิได้ขึ้นอยู่กับ “ภาษี” เพียงอย่างเดียว แต่เป็นเรื่องของ “ธุรกิจ” ที่เจ้าของกิจการและนักบัญชีต้องพิจารณาร่วมกัน ได้แก่
• ถ้ามีเป้าหมายขยายธุรกิจในอนาคต การจดทะเบียนบริษัทถือว่าเหมาะสม
• ถ้าไม่มีแผนขยายกิจการ การดำเนินธุรกิจในรูปแบบบุคคลธรรมดาก็เป็นทางเลือกที่ยอมรับได้

สุดท้ายแล้ว การตัดสินใจว่าจะจดทะเบียนบริษัทหรือไม่ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับภาษีเพียงอย่างเดียว แต่ต้องดูที่เป้าหมายของธุรกิจ ความสามารถในการเติบโต และโครงสร้างที่เหมาะสมกับแผนระยะยาว หากการดำเนินธุรกิจในรูปแบบบุคคลธรรมดายังตอบโจทย์ ก็สามารถใช้ประโยชน์จากสิทธิ์ลดหย่อนและการวางแผนภาษีให้เกิดประโยชน์สูงสุด แต่หากมีแผนขยายธุรกิจ การจดทะเบียนบริษัทอาจเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าในระยะยาว ทุกการตัดสินใจมีข้อดีข้อเสีย อยู่ที่ว่าธุรกิจของคุณเหมาะกับทางเลือกไหนมากกว่ากัน

อ่านเพิ่มเติมใน CPD&Account ฉบับเดือนมกราคม 2568
พร้อมบทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ โดยนักเขียนมากประสบการณ์