ธุรกิจขายตรงและการตลาดแบบตรงเป็นสองรูปแบบธุรกิจที่ดูเหมือนจะคล้ายกัน แต่มีความแตกต่างกันในรายละเอียด ซึ่งกฎหมายและหน่วยงานที่กำกับดูแลก็มีความแตกต่างกันด้วย การทำความเข้าใจความแตกต่างเหล่านี้จะช่วยให้ผู้บริโภคและผู้ประกอบการเข้าใจสิทธิและหน้าที่ของตนเอง
กฎหมาย – หน่วยงานที่กำกับดูแล
กฎหมาย : ธุรกิจขายตรงและการตลาดแบบตรงอยู่ภายใต้พระราชบัญญัติขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 ซึ่งได้มีการปรับปรุงเพิ่มเติมฉบับที่ 2 ใน พ.ศ. 2550 และฉบับที่ 3 ใน พ.ศ. 2560
หน่วยงานที่กำกับดูแล : คือ คณะกรรมการขายตรงและตลาดแบบตรง มีหน้าที่ดังนี้
• พิจารณาเรื่องร้องทุกข์จากผู้บริโภค
• กำกับดูแลผู้ประกอบการธุรกิจขายตรงและผู้ประกอบธุรกิจตลาดแบบตรง
• วางระเบียบเกี่ยวกับการปฏิบัติตาม พ.ร.บ.
ต่างกันอย่างไร?
ธุรกิจขายตรง คือ การทำตลาดหรือบริการในการนำเสนอขายต่อผู้บริโภคโดยตรง ณ สถานที่อื่นที่ไม่ใช่สถานประกอบการค้าปกติ โดยผ่านตัวแทนขายตรงหรือผู้จำหน่ายอิสระ
ธุรกิจการตลาดแบบตรง คือ การทำตลาดสินค้าหรือบริการในลักษณะการสื่อสารข้อมูลเพื่อเสนอขายโดยตรงต่อผู้บริโภคซึ่งอยู่ห่างโดยระยะทาง ผ่านช่องทางต่างๆ เช่น ไปรษณีย์ โทรทัศน์ ใบปลิว หรือออนไลน์ โดยไม่ผ่านตัวแทนหรือผู้จำหน่ายอิสระ
ความแตกต่างจากแชร์ลูกโซ่
มาตรา 19 ของ พ.ร.บ. กำหนดชัดเจนว่า ห้ามมิให้ผู้ประกอบธุรกิจขายตรงหรือตลาดแบบตรงดำเนินกิจการในลักษณะที่เป็นการชักชวนให้บุคคลเข้าร่วมเป็นเครือข่ายในการประกอบธุรกิจฯ โดยตกลงว่าจะให้ผลประโยชน์ตอบแทนจากการหาผู้เข้าร่วมเครือข่าย ซึ่งคำนวณจากจำนวนผู้เข้าร่วมเครือข่ายที่เพิ่มขึ้น ผู้ใดฝ่าฝืนต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี และปรับไม่เกิน 500,000 บาท
การคุ้มครองผู้บริโภค
กฎหมายได้กำหนดให้มีการคุ้มครองผู้บริโภคไว้หลายส่วน ตัวอย่างเช่น
• มีสิทธิยกเลิกสัญญาด้วยการส่งหนังสือแสดงเจตนาภายใน 7 วัน นับแต่ได้รับสินค้าหรือบริการ ไปยังผู้ประกอบการ
• มีสิทธิที่จะยึดหน่วงสินค้าไว้จนกว่าจะได้รับคืนเงินที่จ่ายไปในการซื้อสินค้า
• ได้รับเงินคืนเมื่อยกเลิกสัญญา ผู้ประกอบการต้องคืนเงินเต็มจำนวนที่จ่ายไปภายใน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับหนังสือแสดงเจตนาเลิกสัญญา
การขายตรงและการตลาดแบบตรงมีความแตกต่างกันในด้านวิธีการขายและลักษณะของธุรกิจ ผู้บริโภคและผู้ประกอบการควรศึกษาข้อมูลและทำความเข้าใจกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การทำธุรกิจเป็นไปอย่างถูกต้องและเป็นธรรม
อ่านบทความนี้เพิ่มเติมใน เอกสารภาษีอากร ฉบับเดือนธันวาคม 2567
พร้อมบทความที่น่าสนใจ โดยนักเขียนผู้เชี่ยวชาญกว่า 20 ท่าน
อ่านบทความอื่นๆ
ขายตรง VS แชร์ลูกโซ่ ต่างกันอย่างไร ?
รู้เท่าทันก่อนตกเป็นเหยื่อแชร์ลูกโซ่ ซึ่งแตกต่างกับขายตรงอย่างไร?