ทำอย่างไร เมื่อโฉนดที่ดินหาย?

ทำอย่างไร เมื่อโฉนดที่ดินหาย?

โฉนดที่ดินเป็นหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน และเป็นเอกสารสำคัญสำหรับเจ้าของที่ดิน แต่ด้วยเหตุที่โฉนดที่ดินไม่ได้นำออกมาใช้บ่อยๆ เหมือนบัตรประชาชน หรือทะเบียนบ้าน จึงมักมีโอกาสเกิดเหตุการณ์หาโฉนดไม่เจอเมื่อต้องทำธุรกรรมเกี่ยวกับที่ดินแปลงนั้นๆ สำหรับผู้ที่กำลังประสบเหตุการณ์เช่นนี้ไม่ต้องกังวลใจ ปัญหานี้สามารถแก้ไขได้ ธรรมนิติ ได้รวบรวมข้อมูล และขั้นตอนต่างๆ เมื่อเจอเหตุการณ์โฉนดที่ดินหายเอาไว้ในบทความนี้แล้ว

โฉนดที่ดิน คืออะไร?

โฉนดที่ดินหรือที่ชาวบ้าน เรียกกันสั้นๆ ว่า ครุฑแดง หมายถึง หนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน โดยกรมที่ดินได้กำหนดแบบโฉนดที่ดินนี้ไว้ 6 แบบ คือ

1) แบบโฉนดที่ดิน น.ส.4 ก.

2) แบบโฉนดที่ดิน น.ส.4 ข.

3) แบบโฉนดที่ดิน น.ส.4 ค.

4) แบบโฉนดที่ดิน น.ส.4

5) แบบโฉนดที่ดิน น.ส.4 ง.

6) แบบโฉนดที่ดิน แบบ น.ส.4 จ.

โฉนดที่ดินหาย ต้องทำอย่างไร?

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจกันก่อนว่า โฉนดที่ดินไม่สามารถออกใหม่ได้เหมือนบัตรประชาชน หรือทะเบียนบ้าน เมื่อโฉนดตัวจริงหายสำนักงานกรมที่ดินจะออก ใบแทน แทนโฉนดตัวจริงใบเดิมที่สูญหาย โดยจะมีรายละเอียดทุกอย่างเหมือนกับโฉนดที่ดินฉบับเดิม เพราะมีการคัดลอกข้อมูลทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ใบแทนนี้มีคุณสมบัติการใช้งานที่เหมือนกับใบโฉนดที่ดินใบเดิม โดยมีขั้นตอนการดำเนินการดังนี้

1.โฉนดที่ดินหาย ต้องแจ้งความกับเจ้าพนักงาน

สิ่งแรกที่ควรทำโดยด่วนที่สุดเมื่อทราบว่าโฉนดที่ดินหาย คือ การไปแจ้งความเพื่อลงบันทึกประจำวันกับพนักงานการปกครองท้องถิ่น เพื่อแสดงเจตนาบริสุทธิ์ในการไปขอออกโฉนดใหม่ ไม่ได้มีเจตนาทำการทุจริต ไม่ได้นำโฉนดไปจำนอง ขาย หรือแลกเปลี่ยนเป็นของผู้อื่น หากค้นพบว่าผู้แจ้งได้ทำการทุจริตจะถูกดำเนินคดีอาญาทางกฎหมายทันที

2. ติดต่อขอออกโฉนดใหม่ที่สำนักงานที่ดิน พร้อมพยาน 2 คน 

เมื่อแจ้งความเรียบร้อยแล้ว ให้นำบันทึกประจำวันที่ได้รับ ติดต่อกับสำนักงานที่ดิน เพื่อขอออกโฉนดที่ดินใหม่ โดยผู้แจ้งต้องนำพยานมา 2 คน เพื่อมารับรองว่าเราเป็นเจ้าของที่ดินนั้น และได้ทำโฉนดสูญหายจริง พยานต้องสามารถยืนยันพฤติกรรมเจ้าของที่ดินได้ว่า มีความน่าเชื่อถือ ไม่เป็นคนมีหนี้สิน หรือมีการนำที่ดินไปจำนองกับนายทุนแล้วมาขอออกโฉนดใหม่

พยานต้องเป็นบุคคลที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิด เช่น เพื่อนสนิท หรือเพื่อนบ้าน และทั้ง 2 คนจำเป็นต้องนำบัตรประชาชนตัวจริงไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่สำนักงานที่ดิน รวมถึงกรอกเอกสารรับรอง พร้อมลงลายมือชื่อต่อหน้าเจ้าพนักงาน เพื่อรับรองเจ้าของที่ดินว่าการขอออกโฉนดที่ดินใหม่เป็นเรื่องจริง ซึ่งหากมีปัญหาภายหลังพยานทั้ง 2 คน จะต้องเป็นพยานในชั้นศาล

3. ดำเนินการตามขั้นตอนการขอออกใบแทน

ก่อนจะทำเรื่องขอติดต่อที่สำนักงานที่ดิน ควรเตรียมหลักฐานและเอกสารต่างๆ ให้พร้อม ซึ่งต้องมีหลักฐานเพื่อให้เจ้าพนักงานตรวจสอบดังนี้

1) บัตรประจำตัวผู้ขอ

2) ทะเบียนบ้านผู้ขอ

3) พยาน 2 คน พร้อมบัตรประจำตัวประชาชน

4) ใบแจ้งความหรือบันทึกประจำวัน

จากนั้นไปเคาน์เตอร์กรมที่ดินทำตามขั้นตอนปกติคือการ รับบัตรคิว ยื่นเรื่องคำขอ เจ้าหน้าที่สอบสวนซักถาม  ตรวจสอบหลักฐาน ตรวจหนังสือต่างๆ  ลงบัญชีรับทำการ  ตรวจสอบอายัด เขียนใบสั่งค่าใช้จ่ายสำหรับนำจ่ายค่าธรรมเนียม นำใบเสร็จกลับมายื่น พิมพ์ประกาศ

4. ปิดประกาศเป็นระยะเวลา 30 วัน

นำใบพิมพ์ประกาศที่ได้รับจากกรมที่ดินไปปิดในสถานที่ที่กำหนด เป็นระยะเวลา 30 วัน

• หากไม่มีผู้ใดโต้แย้ง ทางกรมที่ดินจะดำเนินการสร้างใบแทนในขั้นตอนต่อไป

• หากมีผู้โต้แย้ง เรื่องจะเข้าสู่กระบวนการสอบสวนและไปจบที่ชั้นศาล

5. ชำระค่าธรรมเนียมสำหรับการออกใบแทน 

ค่าธรรมเนียมสำหรับใช้จ่ายใบแทนโฉนดที่ดินอยู่ราคา 75 บาท โดยรวมค่าบริการดำเนินคำขอ ค่าติดประกาศ และค่าใบแทนโฉนดที่ดินหายทั้งหมดแล้ว

6. รอรับใบแทน 

เมื่อดำเนินการตามขั้นตอนทั้งหมด และชำระค่าธรรมเนียม 75 บาท เรียบร้อยแล้ว ให้เจ้าของที่ดินรอคอยประมาณ 40 – 60 วัน ซึ่งรวมกับวันปิดประกาศ 30 วัน และขั้นตอนการทำใบแทนโฉนดอีก 2 อาทิตย์ หากช่วงนั้นมีคิวการขอออกโฉนดที่ดินใหม่ หรือใบแทน เยอะก็อาจจะทำให้ระยะเวลานั้นล่าช้าไปกว่านี้ได้

***หากโฉนดที่ดินชำรุดไม่มาก (มีรายละเอียดครบถ้วน) จะไม่นับว่าโฉนดนั้นสูญหาย แต่สามารถนำใบที่ชำรุดขอออกใบแทนได้โดยไม่ต้องแจ้งความและไม่ต้องปิดประกาศ

จะเป็นอย่างไร หากแจ้งความโฉนดหาย แต่โฉนดไม่ได้หายจริง?

ผู้ที่แจ้งความเท็จว่าโฉนดที่ดินหาย จะเข้าข่ายข้อหาแจ้งความเท็จตามประมวลกฎหมายอาญา ดังนี้

มาตรา 267 ผู้ใดแจ้งให้เจ้าพนักงานผู้กระทำการตามหน้าที่จดข้อความอันเป็นเท็จลงในเอกสารมหาชนหรือเอกสารราชการ ซึ่งมีวัตถุประสงค์สำหรับใช้เป็นพยานหลักฐาน โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 137 ผู้ใดแจ้งข้อความอันเป็นเท็จแก่เจ้าพนักงาน ซึ่งอาจทำให้ผู้อื่นหรือประชาชนเสียหาย ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

การแจ้งโฉนดที่ดินหาย เพื่อขอเอกสารทดแทนใหม่มีขั้นตอนและการใช้เอกสารไม่น้อย ทั้งยังต้องมีพยานบุคคลถึง 2 คน รวมถึงระยะเวลารอคอยนานอีกหลายสิบวัน ที่สำคัญการแจ้งทำใหม่จะไม่ได้โฉนดฉบับเดิมแต่เป็นใบแทน ดังนั้นทางที่ดีจึงควรดูแลเก็บรักษาโฉนดให้ดี เพื่อป้องกันปัญหาที่ตามมาในอนาคต

ข้อมูลอ้างอิง

กรมที่ดิน